سازمان ملل متحد

منشور سازمان ملل متحد در کنفرانسی در سال 1945 به امضای نمایندگان 50 کشور جهان رسید، این سازمان بعد از جنگ جهانی دوم در سال 1947 تأسیس شد. مقر این سازمان در نیویورک آمریکاست.

در اساسنامه ی سازمان ملل سه هدف عمده را می توان مشخص کرد:

 حفظ صلح و امنیت بین المللی

 حفظ حقوق بشر

 استفاده ی همه ی جوامع و کشورها از مواد اولیه ی جهان.

تشکیلات سازمان ملل متحد عبارتند از:

E مجمع عمومی سازمان ملل: مجمع عمومی سازمان ملل، یک مجلس جهانی با رعایت اصل مساوات است که در آن نمایندگان کشورهای عضو با حق رأی مساوی شرکت می کنند. هر کشوری می تواند حداکثر 5 نماینده ی رسمی و 5 نماینده ی علی البدل داشته باشد. مجمع عمومی هر سال یک بار جلسه ی عمومی دارد. و به تقاضای شورای امنیت با اکثریت اعضای مجمع، جلسه ی فوق العاده تشکیل می شود. برای هر دوره ی اجلاسیه (هر سال یک بار) رئیس مجمع عمومی براساس آرای اعضا و از میان آنان انتخاب می شود.

مجمع عمومی صلاحیت مذاکره درباره ی کلیه مسائلی را دارد که در چارچوب منشور سازمان ملل قرار گرفته است؛ از جمله: نظارت بر امور انجام شده توسط سازمان، تصویب بودجه ی سازمان ملل و تقسیم آن میان اعضا، انتخاب دبیر کل و بعضی مأموران دیگر، تغییر اساسنامه و تصویب اعضای جدید.

E شورای امنیت: شورای امنیت 15 عضو دارد؛ 5 عضو دائم و 10 عضو غیر دائم که مجمع عمومی آن ها را برای مدت 2 سال انتخاب می کند. اعضای دائم شورای امنیت از پنج دولت آمریکا، شوروی سابق (روسیه)، انگلیس، فرانسه و چین  می باشند. این اعضا در شورای امنیت از حق « وتو » برخوردار هستند.

صلاحیت شورای امنیت « حفظ صلح جهانی » است. این وظیفه به دو طریق انجام می پذیرد: اقدام مستقیم و فوری، اقدام غیر مستقیم.

شورای امنیت به اختلافات میان دولت های عضو رسیدگی می کند و می تواند در محدوده ی تنبیهات تعیین شده مانند قطع روابط هوایی، دریایی، زمینی، راه آهن، پست و تلگراف و قطع روابط مالی و سیاسی، به مجازات دولت بپردازد.

تصمیمات شورای امنیت با 9 رأی موافق صورت قانونی به خود می گیرد؛ مشروط بر اینکه هر پنج عضو دائم به آن رأی موافق داده باشند.

E دبیرخانه: وظیفه ی دبیر خانه که در رأس آن دبیرکل سازمان ملل قرار دارد، هماهنگی و نظم و ترتیب بخشیدن به کلیه ی امور سازمان است. دبیرخانه مصوبات مجمع و شورای امنیت و سایر دستگاه ها را مستقیماً اجرا می کند یا بر اجرای آنها نظارت مستقیم دارد. دبیرکل سازمان ملل متحد به پیشنهاد شورای امنیت و تصویب مجمع عمومی برای مدت 5 سال انتخاب می شود.

E شورای اقتصادی و اجتماعی: شورای اقتصادی و اجتماعی با هدف کمک به حل مشکلات اقتصادی و اجتماعی و پیشرفت و توسعه ی اقتصادی کشورها تشکیل شده است. این شورا از مصوبات مجمع عمومی تبعیت می کند و در مورد کمک فنی و مالی به کشورهای عضو اظهار نظر می نماید.

E شورای قیومیت: شورای قیومیت برای اداره ی موقتی سرزمین هایی تشکیل شده است که مردم نمی توانسته اند آن ها را به صورت مستقل اداره کنند. حکومت این نوع قلمروها، ابتدا به دولت یا دولت هایی واگذار می شود؛ سپس، تمهیداتی صورت می گیرد تا اداره ی این سرزمین ها برای مدت معینی در اختیار مردم باشد. امروزه بیشتر سرزمین های مهم تحت قیومیت سازمان ملل، مستقل و عضو سازمان شده اند.

شایان ذکر است که دو سازمان « شورای اقتصادی و اجتماعی » و « شورای قیومیت » با نظر مجمع عمومی تشکیل نمی شود و تشکیل آنها به موجب منشور سازمان ملل صورت می گیرد.

در حال حاضر سازمان ملل متحد بیش از 180 عضو دارد.

به قلم

 محرم سعیدی